Depremin insanlardaki kavşak ve diş sağlığını da etkileyebileceğini belirten Prof. Dr. Meriç Karapınar Kazandağ, ‘Gerek yer sarsıntısı bölgesinden gelen hastalarımızda gerekse umumi popülasyonda, diş kaynaklı sıfır, başka nedenlere kapalı olan diş ağrılarının görülme sıklığının arttığını gözlemliyoruz. Diş hastalıklarından kaynaklanmayan diş ağrıları nedeniyle dişlerini çektiren bir nice hastaya rastlıyoruz’ dedi.
Hareket felaketinin seçme alanda olduğu kabilinden kenar ve diş sağlığı üzerine bile etkilerinin olduğunu tamlayan Yeditepe Üniversitesi Dişçilik Fakültesi Dekan Yardımcısı Prof. Dr. Meriç Karapınar Kazandağ, 20 Mart Acun Kenar Sağlığı Haftası’na özel bilgilendirmelerde bulundu.
‘AĞRININ KAYNAĞINI AKLA YATKIN TEŞHİS SÖYLEMEK ÇOK ÖNEMLİDİR’
Dudak ve diş sağlığının Türkiye’deki durumuyla ait açıklamalarda kâin Prof. Dr. Kazandağ, ‘Türkiye özelinde değerlendirecek olursak, insanlarımız genellikle dişlerini fırçalıyor; ancak arayüz temizliği henüz yaygınlaşmadı. Bu nedenle dişlerin arayüzlerinden başlayan çürükleri ve diş eti hastalıklarını halen sıklıkla gözlemliyoruz. Dişlerin birbirine icra vekili yüzeylerini normal diş fırçası ile soldurmak az çok güçtür. Bu amaçla üretilmiş diş ipleri ve arayüz fırçaları bulunuyor. Bunları kullanarak ilave aynı katışıksızlık yapılmalı. 6 ayda aynı diş hekimine anbean kefeki temizliği yaptırmayan herkes munsap ve diş sağlığı sorunu yaşayabilir’ dedi.
Yapılan çalışmaların, insanların yüzdelik 66’sının sonuç 6 kamer içerisinde balkı hissettiklerini gösterdiğini tamlayan Kazandağ, ‘Bu ağrıların yüzde 12’si diş ağrısı kendisine karşımıza çıkıyor. Ağrının kaynağını akla yatkin tanılamak haddinden fazla önemlidir’ ifadelerini kullandı.
‘DETAYLI MUAYENEYİ ENDODONTİ UZMANI YAPAR’
Diş ağrısına dişlerden kaynaklanan ve kaynaklanmayan durumların etken olabileceğine işaret fail Prof. Dr. Meriç Karapınar Kazandağ, ‘Hastalar diş ağrılarının yanı sıra diş kaynaklı olmayan ağrılar, arz haddinden fazla bile çene eklemi ve çiğneme kaslarından kaynaklanan ağrılarla da diş hekimine başvuruyor. Diş ağrısına birçok canlı bozukluk olabileceği için diş hekimlerinin tedaviye başlamadan önce hastayı çokça tetik dinlemeleri ve teferruatlı benzeri araştırı yapmaları gerekir. Muhtelif uzmanların çalıştığı merkezlerde diş ağrısına dayalı bu detaylı muayeneyi genellikle endodonti uzmanları yaparlar’ dedi.
“100 DİŞ AĞRISINDAN 3’ÜNÜN SEBEBİ DİŞ DEĞİL?
Diş kaynaklı sıfır diş ağrılarının zelzele felaketinden sonraları artabileceğini vurgulayan Prof. Dr. Kazandağ, konuyla ilgilendiren şöyle konuştu:
‘Endodonti bölümlerine yönlendirilen 100 hastadan kestirmece 3 tanesi dişten kaynaklanmayan nedenle dert çekiyor. Fakat akıbet günlerde, ülkemizin yaşadığı yer sarsıntısı felaketi sonrasında, icap hareket bölgesinden gelen hastalarımızda gerekse umumi popülasyonda, diş kaynaklı olmayan diş ağrılarının görülme sıklığının arttığını gözlemliyoruz. Bu konuda yapılmış tıpkı mesai henüz yayınlanmadı; fakat, endodonti uzmanı bir diş hekimi olarak deprem sırasında ortaya çıkan fiziksel ve ruh bilimsel yaralanmaların bu artışa olabileceğini düşünüyorum. Sarsıntı felaketi hepimizi çok üzdü, çokça fazla canımızı yitirdik, çok sayıda yaralımız var. Kelle-üzeri yaralanmaları güçlü, uzuvlarını kaybeden, bağırsak organları uymazlık gören hastalarımız oldu. Bu fiziki yaralanmalar sinir zedelenmelerine misil açıyor. Sinirler dahi merkezi asap sisteminde bazı verileri karıştırabiliyor. Zaman Zaman periferik sinirlerde karıştırmalar, arada bir da merkezi asap sisteminde yanılsamalar olabiliyor. Bunların neticesinde hastalar gerçekte dişlerden kaynaklanmayan ağrıları neymiş diş ağrıları üzere algılayabiliyor.’
‘KAYGI BOZUKLUKLARI ÜSTELIK DİŞ AĞRISI YANILSAMASINI ORTAYA ÇIKARIR’
Prof. Dr. Kazandağ, mufassal araştırma yapıldıktan sonradan ağrının diş kaynaklı olmadığı ortaya çıkarsa ‘ne yapılmalı’ sorusuna ise şu cevabı verdi:
‘Çiğneme kaslarının yaralanmasından veya diş şet alışkanlığından kaynaklandığını düşünüyorsak bu konuda uzmanlaşmış diş hekimlerine yönlendiriyoruz. Sinirlerin titreme veya enfeksiyon sonucu zarar gördüğünü ve nedenin diş ile ilişik olduğunu düşünüyorsak diş hekimleri kendisine tığ tedavi ediyoruz, aksi hâlde ‘Nöroloji uzmanına’ yönlendiriyoruz. Sinüslerin enfeksiyonu yahut alerjik nedenlerle ortaya çıkan diş ağrılarını, ‘KBB uzmanına’ yönlendiriyoruz. Henüz bulunmaz olarak his, göğüs, geçit, üzeri, ser ve yüzdeki yapılardan kaynaklanan ağrılar de dişlere yansıyor olanaklı. Böyle tıpkısı ihtimal düşündüğümüzde, zaruri değerlendirmelerin ve varsa yönlendirmelerin yapılması amacıyla öncelikle ‘Balkı uzmanına’ yönlendiriyoruz. Bazen kişiler birlikte ise ‘Somatoform bozukluklar’ yahut ‘kaygı bozuklukları’ gibi nedenlerle yılgın algılarının aynı yansıması yerine ‘psikojenik diş ağrısı’ hissedebiliyorlar. Psikolojik titreme sonrası birlikte ortaya çıkabilen bu çeşit durumlarda hastalarımızı tıpkı ‘Psikiyatri uzmanına’ yönlendiriyoruz.?
‘BU ŞEKİLDE DİŞLERİNİ KAYBEDEN BİRÇOK HASTAYA RASTLIYORUZ’
Diş kaynaklı olmayan diş ağrılarının akillica kişileştirme edilmesinin çokça koca olduğunu belirten Prof. Dr. Kazandağ, sözlerini şöyle sürdürdü:
‘Diş kaynaklı olmayan diş ağrıları akla yatkin canlandırma edilemediğinde hastalar, yazı tedavisi yahut balkı geçmeyince diş çekimi kabilinden gereksiz müdahalelere maruz artmış oluyor. Bu yüzden hastalara, diş hekimlerine gidip istikşaf olmalarını, dişlerinin çekilmesi üzere durdurmak hesabına ayrıksı uzmanlardan dahi arkalama istemelerini önerebilirim. Hastalar, diş ağrısı olduğunda ısrarcı oluyor. Yapılan muayeneler sonucunda diş ağrısı olduğu kesinleşmese birlikte marazlı balaban ısrarlar neticesinde geçek tedavisi yaptırıyor. Hat tedavisinden sonradan bire bir hafta 10 güne arası ağrılar genellikle geçiyor. Fakat bir süre sonradan esasen başlıyor. Bu durumda tutkun, ego bu ağrıya dayanamıyorum, dişimin çekilmesini istiyorum kabilinden aynı taleple gelebiliyor. Israrlar bitmeme edince diş çekiliyor ve benzeri müddet bilahare bu aynı çöllük döngüye giriyor. Ağrı, aynı ahir dişe atlamış oluyor; o dişe biçim tedavisi yapılıyor ve diş çekiliyor. Bu bir kısır döngü şeklinde devam ediyor. Bu şekilde dişlerini kaybeden bir nice hastaya rastlıyoruz.’
