Depremin insanlardaki dudak ve diş sağlığını birlikte etkileyebileceğini söyleyen Prof. Dr. Meriç Karapınar Kazandağ, “Ister zelzele bölgesinden gelen hastalarımızda gerekse genel popülasyonda, diş kaynaklı olmayan, eksantrik nedenlere ilişkin olan diş ağrılarının görülme sıklığının arttığını gözlemliyoruz. Diş hastalıklarından kaynaklanmayan diş ağrıları dolayısıyla dişlerini çektiren bir nice hastaya rastlıyoruz” dedi.
Deprem felaketinin seçkin alanda olduğu üzere kenar ve diş sağlığı konusunda bile etkilerinin olduğunu tamlayan Yeditepe Üniversitesi Dişçilik Fakültesi Dekan Yardımcısı Prof. Dr. Meriç Karapınar Kazandağ, 20 Mart Dünya Gaga Sağlığı Haftası’na özel bilgilendirmelerde bulundu.
“AĞRININ KAYNAĞINI AKILLICASINA TEŞHİS EYLEMEK ÇOKÇA ÖNEMLİDİR”
Ağız ve diş sağlığının Türkiye’deki durumuyla ilgili açıklamalarda kâin Prof. Dr. Kazandağ, “Türkiye özelinde değerlendirecek olursak, insanlarımız alelumum dişlerini fırçalıyor; ancak arayüz temizliği elan yaygınlaşmadı. Bu nedenle dişlerin arayüzlerinden başlayan çürükleri ve diş hitit hastalıklarını halen sıklıkla gözlemliyoruz. Dişlerin birbirine nazır yüzeylerini alışılagelen diş fırçası ile kaldırmak az çok güçtür. Bu amaçla üretilmiş diş ipleri ve arayüz fırçaları bulunuyor. Bunları kullanarak arttırma tıpkı arılık yapılmalı. 6 ayda aynı diş hekimine giderek kefeki temizliği yaptırmayan hep uç ve diş sağlığı sorunu yaşayabilir” dedi.
Yapılan çalışmaların, insanların yüzde 66’sının akıbet 6 kamer içerisinde ağrı hissettiklerini gösterdiğini belirten Kazandağ, “Bu ağrıların yüzdelik 12’si diş ağrısı adına karşımıza çıkıyor. Ağrının kaynağını akilane tanılamak çok önemlidir” ifadelerini kullandı.
“DETAYLI MUAYENEYİ ENDODONTİ UZMANI YAPAR”
Diş ağrısına dişlerden kaynaklanan ve kaynaklanmayan durumların etken olabileceğine işaret fail Prof. Dr. Meriç Karapınar Kazandağ, “Hastalar diş ağrılarının yanı sıra diş kaynaklı sıfır ağrılar, sunma çok bile para cüzdanı eklemi ve çiğneme kaslarından kaynaklanan ağrılarla birlikte diş hekimine başvuruyor. Diş ağrısına bir nice canlı sebep olabileceği üzere diş hekimlerinin tedaviye başlamadan geçmiş hastayı haddinden fazla titiz dinlemeleri ve tafsilatlı benzeri sondaj yapmaları gerekir. Türlü uzmanların çalıştığı merkezlerde diş ağrısına dair bu uzun muayeneyi alelumum endodonti uzmanları yaparlar” dedi.
“100 DİŞ AĞRISINDAN 3’ÜNÜN SEBEBİ DİŞ DEĞİL”
Diş kaynaklı olmayan diş ağrılarının yer sarsıntısı felaketinden sonradan artabileceğini vurgulayan Prof. Dr. Kazandağ, konuyla ait şöyle konuştu:
“Endodonti bölümlerine yönlendirilen 100 hastadan kısaca 3 tanesi dişten kaynaklanmayan nedenle balkı çekiyor. Ancak son günlerde, ülkemizin yaşadığı hareket felaketi sonrasında, lüzum yer sarsıntısı bölgesinden gelen hastalarımızda gerekse umumi popülasyonda, diş kaynaklı sıfır diş ağrılarının görülme sıklığının arttığını gözlemliyoruz. Bu konuda işlenmiş tıpkısı mesai henüz yayınlanmadı; fakat, endodonti uzmanı benzeri dişçi yerine deprem sırasında ortaya çıkan fiziki ve ruhsal yaralanmaların bu artışa olabileceğini düşünüyorum. Deprem felaketi hepimizi çokça üzdü, çokça fazla canımızı yitirdik, haddinden fazla sayıda yaralımız var. Mir-dal yaralanmaları faal, uzuvlarını kaybeden, çöz organları beis gören hastalarımız oldu. Bu fiziki yaralanmalar asap zedelenmelerine sefer açıyor. Sinirler da merkezi sinir sisteminde bazı verileri karıştırabiliyor. Kimi Vakit periferik sinirlerde karıştırmalar, arada bir bile merkezi sinir sisteminde yanılsamalar olabiliyor. Bunların neticesinde hastalar esasen dişlerden kaynaklanmayan ağrıları neymiş diş ağrıları kabil algılayabiliyor.”
“KAYGI BOZUKLUKLARI BILE DİŞ AĞRISI YANILSAMASINI ORTAYA ÇIKARIR”
Prof. Dr. Kazandağ, ayrıntılı araştırma yapıldıktan bilahare ağrının diş kaynaklı olmadığı ortaya çıkarsa ‘ne yapılmalı’ sorusuna ise şu cevabı verdi:
“Çiğneme kaslarının yaralanmasından veya diş sıkma alışkanlığından kaynaklandığını düşünüyorsak bu konuda uzmanlaşmış diş hekimlerine yönlendiriyoruz. Sinirlerin sarsıntı yahut enfeksiyon sonucu engel gördüğünü ve nedenin diş ile ilişik olduğunu düşünüyorsak diş hekimleri yerine tığ tedavi ediyoruz, aksi takdirde ‘Nöroloji uzmanına’ yönlendiriyoruz. Sinüslerin enfeksiyonu yahut alerjik nedenlerle ortaya sâdır diş ağrılarını, ‘KBB uzmanına’ yönlendiriyoruz. Elan nadir olarak his, döş, boğaz, sorumluluk, mir ve yüzdeki yapılardan kaynaklanan ağrılar birlikte dişlere yansıyor olabilir. Hakeza benzeri belki düşündüğümüzde, muktezi değerlendirmelerin ve varsa yönlendirmelerin yapılması için öncelikle ‘Veca uzmanına’ yönlendiriyoruz. Ara Sıra şahıslar üstelik ise ‘Somatoform bozukluklar’ yahut ‘kaygı bozuklukları’ gibi nedenlerle yenilgi algılarının benzeri yansıması yerine ‘psikojenik diş ağrısı’ hissedebiliyorlar. Psikolojik sadme sonrası üstelik ortaya çıkabilen bu nev durumlarda hastalarımızı tıpkısı ‘Psikiyatri uzmanına’ yönlendiriyoruz.”
“BU ŞEKİLDE DİŞLERİNİ KAYBEDEN BİRÇOK HASTAYA RASTLIYORUZ”
Diş kaynaklı sıfır diş ağrılarının akillicasina teşhis edilmesinin haddinden fazla mehabetli olduğunu belirten Prof. Dr. Kazandağ, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Diş kaynaklı sıfır diş ağrıları doğru teşhis edilemediğinde hastalar, sınır tedavisi yahut dert geçmeyince diş çekimi kabil gereksiz müdahalelere maruz noksan oluyor. Bu yüzden hastalara, diş hekimlerine gidip etüt olmalarını, dişlerinin çekilmesi üzere ısrar etmek namına eksantrik uzmanlardan da müzaheret istemelerini önerebilirim. Hastalar, diş ağrısı olduğunda ısrarcı oluyor. Yapılan muayeneler sonucunda diş ağrısı olduğu kesinleşmese üstelik pestil balaban ısrarlar neticesinde geçek tedavisi yaptırıyor. Yol tedavisinden sonraları ayrımsız hafta 10 güne arası ağrılar alelumum geçiyor. Fakat bire bir müddet sonraları yeniden başlıyor. Bu durumda hasta, ben bu ağrıya dayanamıyorum, dişimin çekilmesini istiyorum üzere tıpkısı taleple gelebiliyor. Israrlar devam edince diş çekiliyor ve ayrımsız süre sonra bu ayrımsız çorak döngüye giriyor. Veca, bire bir ahir dişe atlamış oluyor; o dişe kanal tedavisi yapılıyor ve diş çekiliyor. Bu tıpkısı kısır döngü şeklinde devam ediyor. Bu şekilde dişlerini kaybeden bir nice hastaya rastlıyoruz.”
