Konya’dahi peyk vericisiyle 3 yıldır strateji edilen “Yörük” adlı bozkır kartalı, bire bir haftada Ilımlı Afrika ülkesi Çad’a ulaştı.
Tarım ve Orman Bakanlığı Huy Dulda ve Milli Parklar Umumi Müdürlüğü Yaban Hayatı Ofis Başkanlığı Tarım ve Orman Uzmanı Dr. Burak Tatar, AA muhabirine, ” Türkiye’deki Nesli Felaket Altındaki Enva İçin Eylem Planlarının Hazırlanması, Uygulanması ve İzlenmesi Projesi”nin Mekân, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Umumi Müdürlüğü koordinasyonunda, Doğa Koruma ve Milli Parklar Umumi Müdürlüğü vasıtasıyla yürütüldüğünü söyledi.
Karışık hayatı biyoloğu Tatar, 2020’den bu yana sürdürülen projenin koruyucu yöneticiliğini üstlendiğini belirterek, çalışmanın natür siper açısından haddinden fazla koskocaman olduğunu vurguladı.
8 türde 50’nin üzerinde kuş takip ediliyor
Proje kapsamında nesli acı altında olan türlerle ait çalışmaya başladıklarını anlatan Tatar, şunları söyledi:
“Tepeli Tarla Kuşu pelikan, şah kartalı, uzun hayvan kartalı, step kartalı, turna, leylek, zer şahin ve esmer kerkes kabilinden türlere verici takıyoruz. Son 6-7 yıldır bu türleri vericilerle strateji yazar, hayat alanlarını belirliyoruz. ‘Nereler korunursa bu popülasyonları koruyabiliriz?’ bunu çıkartmaya çalışıyoruz. Barhana eden enva üzere göç yollarını ve konakladıkları alanları belirliyoruz. Donör taktığımız 8 türde 50’nin üstünde bireyi izlem ediyoruz. Sunma ayrıntılı mütemadi strateji ettiğimiz kuş turna. Ayrımsız turnayı 6 yıl izlem ettik. Sunma tafsilatlı uzaklık ikmal edeni step kartalı. Bozkır kartalları, Ilımlı Afrika’ya, Çad, Etiyopya ve Kamerun’a barhana ediyor.”
İzledikleri kartal kuluçkada 3 bala çıkardı
Verici takılması amacıyla kuşun yavru olması gerektiğine dikkati calip Tatar, “Kullanılmamış yumurtadan çıkıntı biraz haftalık tıpkı bireyi aldık. Verici taktık ve bunu 3 sene boyunca izlem ettik. Üç yıl boyunca bu can Çad’a gitti geldi. Değme şita boyunca yine bire bir bölgeye gitti geldi. Üçüncü yıl sonunda donör taktığımız alanın tamam yuvasını yaptı. Hayvanın yuvasını ülfet ettik ve baktık ki kuluçkaya yatmış. Buradan birlikte 3 yavru bundan sonra. Bu yavrulardan de ikisine donör takmıştık amma maalesef yavruları haddinden fazla yaşamadı.” diye konuştu.
Saatte 60 kilometre hızda, 2 bin metre yüksekte uçuk
“Yörük” adını verdikleri ve 3 yıl süresince izledikleri bozkır kartalının Konya’dan Afrika’ya barhana güzergahını yargılama izlem ettiklerini anlatan Tatar, şunları kaydetti:
“Konya’dan çıktıktan sonradan Karaman, Adana ve Hatay Kıran Boğazı’ndan aşağıya iniyor. Suriye, Lübnan, İsrail ve Mısır’a geldikten sonraları bile henüz güneye makul yönelerek Sudan ve Çad taraflarına gidiyor. Dönüşü üstelik ayrımsız rota üzerinden sağlıyor. Yılda benzeri azimet-periyot oluyor. Güzün güneye kafile ediyorlar, mart-nisan civarında üstelik gene geliyor. Yaptığımız tespitlerde 50-60 kilometre tezce gidebildiğini gördük. Bu yolculuğu genellikle benzeri hafta sürüyor diyebiliriz. Hoppadak karaların üstünde oluşan ısıdam hava akımları vardır. Böyle termal çekicilik akımlarını yakalayınca kuş, döne döne yükselir. Kısaca 2 kilometre yüksekliğe çıktıktan sonradan kendini bırakır ve on paralık angıç çırpmaksızın kestirmece 50-60 kilometre gidebilir. Yörük’ü, şu anda Çad taraflarında, takip etmeye bitmeme ediyoruz.”
Tatar, göçün temelinde besin bulma ihtiyacının olduğunu, kış şartlarının tagaddi üstüne aksi etkisinden etraf hayvanların akla yatkın ortamlara gittiğini sözlerine ekledi.
