Kütahyalı çini ustası Mustafa Dumanlar, babasından öğrendiği çark ve çini sanatını kem asrı aşkındır bitmeme ettiriyor.

Tarihi evleriyle ünlü Germiyan Sokağı’nda Kütahya Dumlupınar Üniversitesinin tahsis ettiği konakta eserler veren 65 yaşındaki Dumanlar’ın fayans sanatının cemi aşamalarında ustalığı bulunuyor.

Mustafa Dumanlar, AA muhabirine, 1967 yılında kentin eski çark ustalarından olan babası Abdullah Dumanlar’dan çark sanatını öğrenerek çiniciliğe başladığını söyledi.

Evlerinin altındaki atölyede çark ve çini sanatının ayrıksı aşamalarını öğrendiğini tamlayan Dumanlar, “50 yılı aşkındır bu mesleği yapıyorum. Biz bir vakitler çamuru kendimiz yapardık, demin fabrikasyon amade alınıyor. Evimizdeki atölyede ilk çarkı, henüz sonradan çiniye desen çizimi, boyanması ve sırlanmasını öğrendim.” dedi.

Dumanlar, çini sanatının parçalanmamış aşamalarında ustalığı bulunanların beş on olduğunu rapor etti.

Babasından kalma asırlık çarkta fayans çamurunu şekillendirdiğini dile getiren Dumanlar, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bu çarkı babama, beraber çalıştığı testici merhum çolak Sait Yordamlı 1967 yılında bergüzar etmiş. Sait Ateş Parçası, ‘Ego bu çarktan 50 yıl savsaklamak yedim’ demiş. Yani bu çark sunu bir iki 100 almanak. Ego bu çarkta çini çamurunu şekillendiriyorum. Bu çarkın özelliği ayaklarla çalışmasıdır. Bu çarkı kullanırken bilcümle vücudun çalışıyor. Ayrıca kontrol ağız ağıza köle oluyor.”

“Bitmiş tıpkısı fayans olgunlaşan tıpkısı insanı anlatıyor”

Mustafa Dumanlar, alışılmış Kütahya çinisi formunda eserler ürettiği bilgisini verdi.

“18 ve 19’uncu yüzyıllardaki fayans eserleri benzer alıyorum. Yani eskiye merakım var. Bundan çevre dahi o çizgiyi bitmeme ettirerek eskiyi keyiflendirmek istiyorum.” diyen Dumanlar, çininin kamu aşamalarını kendisinin yaptığını anlattı.

Mesleğe başladığında ustaların çoğunun mutat Kütahya çinisi yaptığını aktaran Dumanlar, “1980’li ve 1990’lı yıllarda değişmeye başladı. Sakat çiniler unutulup gitti. Şimdi müzayedelerde görülüyor. Araştırı yapıp o dönemin formunu, desenini, seçkin şeyini yapmaya çalışıyorum.” değerlendirmesinde bulundu.

Çok sayıda şakirt yetiştirdiğini kaydeden Dumanlar, mesleği oğlu Furkan ile yeğeni Mustafa’ya birlikte öğrettiğini belirtti.

Fayans eserlerin herif yaşamına benzediğine belen fail Dumanlar, “Tığ topraktan yaratıldık. Çini de topraktan elde edilen çamurla yapılıyor. Ayrımsız adam misali çarkta şekillendiriyoruz. Şekillendirdikten sonraları onu fırınlıyoruz. Sonra konusunda bire bir elbise giydiriyorum. Yani desenleyip boyanıyor. Henüz sonra sırlanıp fırınlanıyor. Münteha tıpkısı çini olgunlaşan bire bir insanı anlatıyor.” diye niteleyerek konuştu.